Za kilka tygodni wchodzi w życie nowelizacja prawa antymonopolowego. Wzmocniony zostanie polski system walki ze zmowami przedsiębiorców i nadużywaniem pozycji dominującej, a także usprawnione zostaną procedury kontroli koncentracji.
Polskie prawo antymonopolowe istnieje od 1990. Od tego czasu przeszło szereg zmian. Najnowsze wejdą w życie 18 stycznia 2015 r., wraz z nowelizacją ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Jej celem jest skuteczniejsze wykrywanie praktyk ograniczających konkurencję, a tym samym zwiększenie ochrony konsumentów. Ważną zmianą będzie wprowadzenie możliwości nałożenia kary finansowej na osoby zarządzające przedsiębiorstwem za umyślny udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję. Maksymalnie będzie mogła wynieść równowartość dwóch milionów zł. Ustawa zawiera zamknięty katalog naruszeń prawa tak, aby wiadomo było, jakie praktyki zagrożone są karą finansową. Wprowadzenie osobistej odpowiedzialności ma za zadanie zniechęcić menedżerów i prezesów do zawierania nielegalnych porozumień. Może być również bodźcem do wprowadzenia systemów compliance, czyli przyjmowania i stosowania kodeksów, zasad i procedur, jakimi powinni kierować się pracownicy i zarządzający, tak aby przestrzegać prawa. Skuteczny compliance powinien pełnić dwie funkcje. Po pierwsze zapobiegać łamaniu prawa antymonopolowego, a po drugie zminimalizować negatywne skutki dla spółki i menedżerów – jeżeli mimo wszystko dojdzie do złamania przepisów.
Zmiany dotyczyły będą również programu łagodzenia kar leniency. Wprowadzone rozwiązanie, tzw. leniency plus umożliwi przedsiębiorcy, który złoży wniosek jako drugi lub kolejny, uzyskanie dodatkowego obniżenia kary o 30 proc., jeśli poinformuje Urząd o innej zmowie, której również był uczestnikiem. W tej drugiej sprawie będzie miał status pierwszego wnioskodawcy i uniknie w niej kary finansowej.
Nowym narzędziem UOKiK będą środki zaradcze (ang. remedies). W decyzji kończącej postępowanie UOKiK będzie miał możliwość wskazania przedsiębiorcy, jakie działania ma podjąć w celu usunięcia skutków naruszenia lub zaprzestania niedozwolonej praktyki. W pierwszej kolejności będą to mogły być tzw. środki behawioralne, np. udzielenie licencji własności intelektualnej na niedyskryminujących warunkach, czy zmiana umowy. Jeżeli okażą się one nieskuteczne lub będą mniej korzystne dla przedsiębiorcy, Urząd będzie miał możliwość zastosowania tzw. środków strukturalnych. Jednym z nich może być nakaz rozdzielenia prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności na szczeblu detalicznym od hurtowej, w celu zapewnienia innym detalistom jednolitych warunków na danym rynku.
Ponadto w skuteczniejszej walce z niedozwolonymi porozumieniami pomóc może wydłużenie okresu przedawnienia praktyk ograniczających konkurencję z roku do pięciu lat. Pozwoli to na wykrycie większej ilości zmów szkodliwych dla gospodarki oraz konsumentów. Może również działać prewencyjnie – zniechęcać do niedozwolonych działań. Usprawniona zostanie również kontrola koncentracji. Wprowadzona zostanie dwuetapowa procedura analizowania wniosków w sprawie fuzji i przejęć – proste koncentracje rozpatrywane będą w ciągu miesiąca, natomiast bardziej złożone przez dodatkowe cztery miesiące.
Ponadto przedsiębiorca jeszcze w toku trwającego postępowania z zakresu kontroli koncentracji pozna przewidywany kierunek rozstrzygnięcia, w tym zastrzeżenia Urzędu. Będzie mógł odnieść się do nich, a nawet zmodyfikować zakres fuzji lub przejęcia tak, aby uniknąć decyzji zakazującej transakcji.
Wszystkie zmiany, które wprowadza nowelizacja można znaleźć na stronie UOKiK.
